Χοληστερόλη. Τι είναι;

Η χοληστερόλη είναι ένα ιδιόμορφο μόριο.Συχνά ονομάζεται λιπίδιο ή λίπος, ωστόσο, ο χημικός όρος για ένα μόριο όπως η χοληστερόλη είναι αλκοόλη, παρόλο που δεν συμπεριφέρεται όπως η αλκοόλη.

Τα πολυάριθμα άτομα άνθρακα και υδρογόνου συναρμολογούνται σε ένα περίπλοκο τρισδιάστατο δίκτυο, αδύνατο να διαλυθεί στο νερό. Αυτό το έξυπνα σχεδιασμένο δίκτυο ενσωματώνει τη χοληστερόλη στα κυτταρικά τοιχώματα, για να γίνουν τα κύτταρα αδιάβροχα.

Αυτό σημαίνει ότι τα κύτταρα μπορούν να ρυθμίσουν το εσωτερικό περιβάλλον τους, χωρίς να διαταράσσονται από τις αλλαγές στο εξωτερικό περιβάλλον τους. Πρόκειται για ενα μηχανισμό ζωτικής σημασίας όσον αφορά την σωστή λειτουργία των κυττάρων.

Το γεγονός ότι τα κύτταρα είναι αδιάβροχα, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για την κανονική λειτουργία των νεύρων, των νευρικών κυττάρων, κ.α..

Γενικά, η υψηλότερη συγκέντρωση χοληστερόλης στο σώμα βρίσκεται στον εγκέφαλο και σε άλλα μέρη του νευρικού συστήματος.

Η χοληστερόλη είναι αδιάλυτη στο νερό και συνεπώς και στο αίμα. Ως εκ τούτου, η αποτελούμενα από λίπη ή αλλιώς λιπίδια και πρωτεΐνες, τις λεγόμενες λιποπρωτεΐνες.

Οι λιποπρωτεΐνες διαλύονται εύκολα στο νερό επειδή το εξωτερικό τους περίβλημα αποτελείται κυρίως από υδατοδιαλυτές πρωτεΐνες, όμως το εσωτερικό τους περίβλημα αποτελείται από λιπίδια, δημιουργώντας χώρο για αδιάλυτα στο νερό μόρια όπως είναι η χοληστερόλη.

Οι λιποπρωτεΐνες λειτουργούν ως ενδογενή οχήματα μεταφοράς, υγρού περιβάλλοντος, μεταφέροντας τη χοληστερόλη από το ένα μέρος του σώματος στο άλλο. Γι’ αυτό το λόγο μπορούμε να τα παρομοιάσουμε με τα «υποβρύχια»!

Τα «υποβρύχια» ή αλλιώς οι λιποπρωτεΐνες, έχουν διάφορα ονόματα ανάλογα με την πυκνότητα τους.

Οι πιο γνωστές είναι η HDL (λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας) και η LDL (λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας).

Το κύριο καθήκον της HDL είναι να μεταφέρει τη χοληστερόλη από τους περιφερειακούς ιστούς, συμπεριλαμβανομένων των τοιχωμάτων της αρτηρίας, στο ήπαρ. Στη συνέχεια εκκρίνεται από τη χολή ή χρησιμοποιείται και για άλλους σκοπούς, για παράδειγμα ως σημείο εκκίνησης για την παραγωγή σημαντικών ορμονών.

Ενώ, η LDL μεταφέρει κυρίως χοληστερόλη προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Η LDL μεταφέρεται από το ήπαρ, όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος της χοληστερόλης του σώματός μας, στους περιφερικούς ιστούς, συμπεριλαμβανομένων των αγγειακών τοιχωμάτων.

Όλα τα κύτταρα μπορούν να παράγουν χοληστερόλη, αλλά εάν χρειάζονται περισσότερα από αυτά που είναι σε θέση να παράγουν, τότε αναζητούν τα «υποβρύχια» LDL, τα οποία στη συνέχεια θα μεταφέρουν τη έξτρα χοληστερόλη στο εσωτερικό των κυττάρων.

Το μεγαλύτερο μέρος της χοληστερόλης στο αίμα, μεταξύ 60 και 80%, μεταφέρεται από την LDL και ονομάζεται «κακή χοληστερόλη».

Μόνο ένα 15-20% μεταφέρεται από την HDL και ονομάζεται «καλή χοληστερόλη».

Ακόμη, ένα μικρό μέρος της κυκλοφορούσας χοληστερόλης μεταφέρεται από άλλες λιποπρωτεΐνες.

Τι είναι η «Κακή» και η «Καλή» Χοληστερίνη

Το ερώτημα που τίθεται ειναι, γιατί μια φυσική ουσία στο αίμα μας, με σημαντικές βιολογικές λειτουργίες, λέγεται «κακή» όταν μεταφέρεται από το ήπαρ στους περιφερειακούς ιστούς με την LDL και «καλή» όταν μεταφέρεται αντιστροφα με την HDL.

Ο λόγος είναι, όπως αρκετές μελέτες παρακολούθησης έδειξαν, ότι:

• ένα χαμηλότερο από το φυσιολογικό επίπεδο HDL-χοληστερόλης και ένα υψηλότερο από το φυσιολογικό επίπεδο LDL-χοληστερόλης συνδέονται με μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής προσβολής και αντιστρόφως.
• ένα υψηλότερο από το φυσιολογικό επίπεδο HDL-χοληστερόλης και μια χαμηλότερη από την κανονική LDL-χοληστερόλη σχετίζονται με μικρότερο κίνδυνο,
• ακόμη ένας χαμηλός λόγος HDL / LDL είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την στεφανιαία νόσο.

Ωστόσο, ένας παράγοντας κινδύνου δεν είναι απαραιτήτως ο ίδιος με την αιτία. Πολλοί παράγοντες είναι γνωστό ότι επηρεάζουν αυτή την αναλογία. Κάτι μπορεί να προκαλέσει καρδιακή προσβολή και ταυτόχρονα να μειώσει την αναλογία HDL / LDL.

Διαπιστώνεται πως δεν είναι εύκολο να γνωρίζουμε τι είναι κακό.

Είναι κακό να είναι κάποιος παχύσαρκος, να καπνίζει, να μην γυμνάζεται, να έχει υψηλή αρτηριακή πίεση και στρες, ή είναι κακό να έχει αυξημένη «κακή» χοληστερόλη ή και όλα μαζί;

Είναι καλό να είναι κάποιος αδύνατος, να μην καπνίζει, να γυμνάζεται, να διατηρεί την αρτηριακή πίεση του σε φυσιολογικά επίπεδα και να είναι συναισθηματικά ήρεμος, ή είναι καλό να έχει αυξημένη «καλή» χοληστερόλη ή και όλα μαζί;

Συμπερασματικά, ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιακής προσβολής είναι μεγαλύτερος από τον φυσιολογικό για τα άτομα με υψηλή χοληστερόλη LDL, αλλά και για τα παχύσαρκα άτομα, τους καπνιστές, αυτούς που πάσχουν από υπέρταση ή βιώνουν έντονο στρες. Βέβαια είναι γνωστό ότι τα άτομα αυτά έχουν συνήθως αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης LDL, όμως είναι αδύνατο να γνωρίζουμε αν ο αυξημένος κίνδυνος οφείλεται στους προαναφερθέντες παράγοντες κινδύνου ή στην υψηλή LDL.

Ο υπολογισμός του κινδύνου της υψηλής LDL, που αγνοεί άλλους παράγοντες κινδύνου, ονομάζεται μονομεταβλητή ανάλυση.

Για να αποδείξουμε όμως ότι η υψηλή LDL αποτελεί έναν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου, είναι απαραίτητο να ρωτάμε εάν τα άτομα είναι παχύσαρκα, καπνιστές, αν έχουν υπέρταση και αν βιώνουν έντονο στρες. Αυτά τα άτομα διατρέχουν ούτως ή άλλως μεγαλύτερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο, σε σχέση με εκείνα που έχουν χαμηλή ή φυσιολογική LDL χοληστερόλη.

Χρησιμοποιώντας περίπλοκες στατιστικές φόρμουλες, είναι δυνατόν να γίνουν τέτοιες συγκρίσεις σε έναν πληθυσμό ατόμων με διάφορες διαβαθμίσεις των παραγόντων κινδύνου και ποικίλων επιπέδων LDL. Αυτό αποκαλείται πολυμεταβλητή ανάλυση.

Μια ανάλυση της προγνωστικής αξίας της LDL χοληστερόλης λαμβάνει επίσης υπόψη και το σωματικό βάρος, τότε μόνο θεωρείται ότι είναι προσαρμοσμένη με αυτό.

Ένα σημαντικό πρόβλημα με τέτοιους υπολογισμούς είναι ότι τα δεδομένα που παράγονται από αυτές και άλλες περίπλοκες στατιστικές μεθόδους είναι σχεδόν αδύνατο για τους περισσότερους ανθρωπους, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων γιατρών, να γινουν κατανοητα.

Για πολλά χρόνια οι ερευνητές στον τομέα αυτό δεν παρουσίασαν πρωτογενή δεδομένα, απλά μέσα ή απλούς συσχετισμούς, αλλά ομιχλώδη σε νόημα λόγια, σχετικούς κινδύνους, τιμές ρ, για να μην αναφέρουμε σκοτεινές έννοιες, όπως ο τυποποιημένος συντελεστής λογικής παλινδρόμησης ή ο συνδυασμένος λόγος κινδύνου.

Αντί να είναι μια βοήθεια στην επιστήμη, οι στατιστικές χρησιμοποιούνται για να εντυπωσιάσουν τον άνθρωπο και να καλύψουν το γεγονός ότι τα επιστημονικά ευρήματα είναι ασήμαντα και χωρίς πρακτική σημασία.

Συμπερασματικά, μια υψηλή LDL δεν είναι απαραίτητα κακή και αυτό φαίνεται από πολλές μελέτες. Μάλιστα, σε μια πρόσφατη μετα-ανάλυση 19 μελετών, όπου οι συγγραφείς παρακολούθησαν σχεδόν 70.000 άτομα, κάτω από αρκετές περιόδους, μετά τη μέτρηση της LDL-χοληστερόλης τους, παρατηρήθηκε ότι όσοι είχαν τις υψηλότερες τιμές LDL έζησαν το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ακόμη και περισσότερο, από εκείνους που ακολούθησαν μια θεραπεία με στατίνες.