Ανταμοιβή ή Ρίσκο;

Τρόφιμα πλούσια σε λίπη και υδατάνθρακες επηρεάζουν το σύστημα ανταμοιβής στον εγκέφαλο

 

 

Οι ερευνητές έδειξαν ότι το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου φαίνεται να εκτιμά τα τρόφιμα εκείνα που συνδυάζουν τόσο το λίπος όσο και τους υδατάνθρακες - δηλαδή πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα - περισσότερο από τρόφιμα που περιέχουν μόνο λίπος ή μόνο υδατάνθρακες.

 

Μια μελέτη 206 ενηλίκων, που εμφανίστηκε τον Ιούνιο στο περιοδικό Cell Metabolism, υποστηρίζει την ιδέα ότι αυτά τα είδη τροφίμων «καταλαμβάνουν» τα εγγενή σήματα του εγκεφάλου από τα οποία μάλιστα διέπεται και η επιλογή των τροφών.

 

"Η βιολογική διαδικασία που ρυθμίζει τη συσχέτιση των τροφίμων με τη θρεπτική τους αξία εξελίχθηκε για να μπορεί να καθορίσει με ακρίβεια την διατροφική αξία ενός τρόφιμου, με απώτερο σκοπό ο οργανισμός να μπορεί να λαμβάνει προσαρμοστικές αποφάσεις", λέει η επικεφαλής συγγραφέας Dana Small, διευθυντής του Κέντρου Ερευνών της σύγχρονης διατροφής και της φυσιολογίας του Πανεπιστημίου Yale.

 

 

Τα τρόφιμα που περιέχουν λίπη και υδατάνθρακες φαίνεται να σηματοδοτούν τα πιθανά θερμιδικά τους φορτία στον εγκέφαλο μέσω ξεχωριστών μηχανισμών.

 

 

Μάλιστα, οι συμμετέχοντες της έρευνας ήταν σε θέση να υπολογίσουν με ακρίβεια τις θερμίδες που λάμβαναν από την κατανάλωση λίπους, ενώ αδυνατούσαν να κάνουν το ίδιο από την κατανάλωση υδατανθράκων.

 

 

Αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα της μελέτης ότι, όταν συνδυάζονται και τα δύο συστατικά (λίπη & υδατάνθρακες) ο εγκέφαλος φαίνεται να υπερεκτιμά την ενεργειακή αξία του φαγητού.

 

 

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι, αυτή η μελέτη εξηγεί τους μηχανισμούς του εγκεφάλου και του σώματος, από τους οποίους διέπεται η γενετική προδιάθεση για την παχυσαρκία, την υπερκατανάλωση φαγητού χωρίς την παρουσία πείνας, καθώς και τη δυσκολία απώλειας του υπερβολικού βάρους ή διατήρησης του ιδανικού βαρους.

 

Τα εξεταζόμενα άτομα υποβλήθηκαν σε εγκεφαλική εξέταση, ενώ τους παρουσιάζονταν φωτογραφίες γνωστών σνακ που περιέχουν κυρίως λίπος ή ζάχαρη, αλλά και συνδυασμό λίπους και υδατανθράκων.

 

Τα σύνθετα τρόφιμα με λίπη και υδατάνθρακες φωτίζουν τα νευρικά κυκλώματα στο κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου πολύ περισσότερο από ένα αγαπημένο φαγητό, ένα δυνητικά γλυκύτερο ή περισσότερο ενεργειακά πυκνό φαγητό, ή ένα μεγαλύτερο μέγεθος μερίδας.

 

Οι πρόγονοι μας ήταν κυνηγοί και έτρωγαν κυρίως ξυλώδη φυτά και κρέας ζώων, σημειώνουν οι ερευνητές.

 

 

Στη φύση, τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και υδατάνθρακες είναι πολύ σπάνια, ενώ τείνουν να περιέχουν και φυτικές ίνες, οι οποίες επιβραδύνουν το μεταβολισμό.

 

Αντίθετα, είναι πολύ συνηθισμένο τα επεξεργασμένα τρόφιμα να περιέχουν υψηλά επίπεδα λιπαρών και υψηλά φορτία υδατανθράκων.

 

 

Μετά την εξημέρωση των ζώων, την γνώση των φυτών και την ανάπτυξη της παραγωγής σιτηρών και γαλακτοκομικών προϊόντων, πριν από περίπου 12.000 χρόνια, οι ευκαιρίες κατανάλωσης λίπους και υδατανθράκων αυξήθηκαν. Ωστόσο, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως τα ντόνατς που περιέχουν 11 γραμμάρια λίπους και 17 γραμμάρια υδατανθράκων, υπάρχουν γύρω στα 100 χρόνια, όχι αρκετός χρόνος για να αναπτύξουμε μια νέα ανταπόκριση στον εγκέφαλο μας.

 

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η προηγούμενη εμπειρία μας με τις θρεπτικές ιδιότητες των υδατανθράκων απελευθερώνει ντοπαμίνη στον εγκέφαλο μέσω ενός ακόμη άγνωστου μεταβολικού σήματος.

 

 

Αυτά τα είδη σημάτων φαίνεται να βοηθούν στη ρύθμιση του τι και πόσο τρώμε.

 

 

Οι ερευνητές θεωρούν ότι η ταυτόχρονη ενεργοποίηση των οδών σηματοδότησης λίπους και υδατανθράκων εγκαινιάζει ένα αποτέλεσμα που η φυσιολογία του ανθρώπου δεν έχει εξελιχθεί για να χειριστεί.

 

Σύμφωνα με αυτή την πρόταση, τα τρωκτικά που δίνουν πρόσβαση μόνο στο λίπος ή στον υδατάνθρακα ρυθμίζουν τη συνολική ημερήσια πρόσληψη θερμίδων και το σωματικό τους βάρος. Αλλά δεδομένης της απεριόριστης πρόσβασης σε λιπαρά και υδατάνθρακες, γρήγορα κερδίζουν βάρος.

Τα σήματα ανταμοιβής είναι ισχυρότερα από τον κορεσμό

Η αίσθηση ανταμοιβής, που συνέβαλε στην ανθρώπινη επιβίωση, μας καταστρέφει στον σημερινό κόσμο της αφθονίας! Προφανώς, τα σήματα ανταμοιβής επισκιάζουν τον κορεσμό, με συνέπεια τον υπερκορεσμό και την παχυσαρκία. Επιπλέον, η εκτίμηση της θρεπτικής αξίας των τροφών πλούσιων σε λιπαρά και υδατάνθρακες είναι αρκετά δύσκολη. 

Τα ευρήματα της έρευνα αυτής θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία των υπέρβαρων ανθρώπων. Ειδικά όταν το φαγητό γίνεται ένας εθιστικός παράγοντας, η αντιμετώπιση της συμπεριφοράς των καταναλωτών έχει μεγάλη σημασία και αποτελεί ένα θεμελιώδες βήμα για την απεξάρτηση απο την υπερκατανάλωση.

---

Πηγές

1. Alexandra G. DiFeliceantonio, Géraldine Coppin, Lionel Rigoux Sharmili Edwin Thanarajah, Alain Dagher, Marc Tittgemeyer, Dana M. Small. Supra-Additive Effects of Combining Fat and Carbohydrate on Food Reward. Cell Metabolism, 2018; DOI: 1016/j.cmet.2018.05.018

2. Cell Press. "Foods combining fats and carbohydrates more rewarding than foods with just fats or carbs." ScienceDaily, 14 June 2018. www.sciencedaily.com/releases/2018/06/180614213837.htm

3. "Loving the sweet enemy." https://www.mpg.de/12092185/reward-brain-fat-carbohydrates