Μελέτες έχουν συνδέσει την ποιότητα του ύπνου με την ανάπτυξη της νόσου Alzheimer
Η διαταραχή των κιρκάδιων ρυθμών μπορεί να αποτελέσει μια πρώιμη ένδειξη για την εμφάνιση της νόσου Alzheimer
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Journal JAMA Neurology στις 29/01/2018
Τα άτομα με την νόσο Alzheimer είναι γνωστό ότι βιώνουν διαταραχές στα εσωτερικά ρολόγια του σώματος, τα οποία επηρεάζουν τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου Alzheimer.
Πρόσφατα, μια νέα έρευνα που έγινε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο Σαιντ Λούις, δείχνει ότι τέτοιου είδους διαταραχές στους κιρκάδιους ρυθμούς εμφανίζονται πολύ νωρίτερα σε άτομα των οποίων οι μνήμες είναι άθικτες, αλλά των οποίων οι εγκεφαλικές ανιχνεύσεις δείχνουν πρώιμες, προ κλινικές ενδείξεις του Alzheimer.
Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ασθένειας είναι η συσσώρευση των πλακών του β-αμυλοειδούς (Αβ) μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο. Το β-αμυλοειδές είναι κυτταροτοξικό, με αποτέλεσμα την υπερπαραγωγή πρωτεϊνών οξείας φάσης. Αυτό σημαίνει ότι η συσσώρευση αυτών των τοξικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο καταστρέφει τη μνήμη και προκαλεί σύγχυση.
Τα ευρήματα της έρευνας θα μπορούσαν ενδεχομένως να βοηθήσουν τους γιατρούς να εντοπίσουν τα άτομα που κινδυνεύουν από το Alzheimer νωρίτερα απ’ αυτό. Αυτό είναι σημαντικό επειδή η βλάβη της νόσου Alzheimer πιθανώς να ξεκινά 15 έως 20 χρόνια πριν εμφανιστούν τα κλινικά συμπτώματα.
Η ανάπτυξη των πλακών του β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο έχουν συνδεθεί με τη νόσο Alzheimer
Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ασθένειας είναι η συσσώρευση β-αμυλοειδών πλακών μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο. Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, η συσσώρευση αυτών των τοξικών πρωτεϊνών στους νευρώνες του εγκεφάλου καταστρέφει τη μνήμη και προκαλεί σύγχυση.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στις 29 Ιανουαρίου 2018, στο περιοδικό JAMA Neurology. "Δεν ήταν ότι οι άνθρωποι στη μελέτη στερούνταν τον ύπνο", δήλωσε ο πρώτος συγγραφέας Erik S. Musiek, MD, PhD, βοηθός καθηγητή νευρολογίας. “Ο νυχτερινός ύπνος που έχει διάρκεια οκτώ ώρες, είναι πολύ διαφορετικός από το να κοιμηθεί κάποιος, κατά τη διάρκεια της ημέρας, για οκτώ ώρες σε διαστήματα μίας ώρας.”
Οι ερευνητές διεξήγαγαν επίσης μια ξεχωριστή μελέτη σε ποντίκια, η οποία δημοσιεύθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2018 στο The Journal of Experimental Medicine, που δείχνει ότι παρόμοιες διαταραχές των κιρκάδιων ρυθμών επιταχύνουν την ανάπτυξη πλακών αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, οι οποίες έχουν συνδεθεί με τη νόσο Alzheimer.
Προηγούμενες μελέτες στο πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, που διεξήχθησαν σε ανθρώπους και σε ζώα, έχουν διαπιστώσει ότι τα επίπεδα αμυλοειδούς κυμαίνονται με προβλέψιμους τρόπους κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Σύμφωνα με την έρευνα, τα επίπεδα του αμυλοειδούς μειώνονται κατά τη διάρκεια του ύπνου, ενώ αυξάνονται όταν διακόπτεται ο ύπνος ή όταν οι άνθρωποι δεν έχουν αρκετό βαθύ ύπνο.
"Σε αυτή τη νέα μελέτη διαπιστώσαμε ότι οι άνθρωποι με προ κλινικά συμπτώματα της νόσου Alzheimer, είχαν περισσότερο κατακερματισμό στις συνήθεις δραστηριότητες τους, με περισσότερες περιόδους αδράνειας ή ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας και περισσότερες περιόδους νυκτερινής δραστηριότητας", δήλωσε ο Δρ. Ju, καθηγητής νευρολογίας.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν τους κιρκάδιους ρυθμούς σε 189, νοητικά φυσιολογικούς, ηλικιωμένους ενηλίκους με μέση ηλικία 66 ετών. Σε κάποιους είχαν κάνει (PET scans) για να ψάξουν για πλάκες αμυλοειδούς που σχετίζονται με τον Alzheimer στους εγκεφάλους τους. Σε άλλους είχαν εξετάσει το εγκεφαλονωτιαίο υγρό τους για πρωτεΐνες που σχετίζονται με το Alzheimer, ενώ μερικοί είχαν σαρώσεις και εξετάσεις νωτιαίου υγρού.
Από τους συμμετέχοντες, οι 139 δεν είχαν καμία ένδειξη της πρωτεΐνης του αμυλοειδούς που σημαίνει προ κλινική νόσος του Alzheimer. Οι περισσότεροι είχαν φυσιολογικούς κύκλους ύπνου-αφύπνισης, αν και αρκετοί είχαν περιστασιακές ασθένειες που σχετίζονταν με την προχωρημένη ηλικία, την άπνοια ύπνου ή άλλες αιτίες.
Ωστόσο, ανάμεσα στα υπόλοιπα 50 άτομα (που είτε είχαν μη φυσιολογικές εγκεφαλικές εξετάσεις, είτε μη φυσιολογικό εγκεφαλονωτιαίο υγρό), όλοι τους ανεξαιρέτως βίωσαν σημαντικές διαταραχές στα εσωτερικά ρολόγια του σώματος τους, οι οποίες καθορίστηκαν από τη διάρκεια και την ποιότητα της ανάπαυσης που λάμβαναν τη νύχτα και από το πόσο δραστήριοι ήταν κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι διαταραχές στον κύκλο ύπνου-αφύπνισης παρέμειναν, ακόμη και αφού είχαν στατιστικά ελεγχθεί για την άπνοια του ύπνου, την ηλικία, καθώς και άλλους παράγοντες.
Τα άτομα της μελέτης, από το Κέντρο Ελέγχου Νόσων του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, φορούσαν όλοι συσκευές παρόμοιες με τους “ιχνηλάτες άσκησης” για μία έως δύο εβδομάδες. Ο καθένας ολοκλήρωσε επίσης ένα λεπτομερές ημερολόγιο ύπνου κάθε πρωί.
Με την παρακολούθηση της δραστηριότητας καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, οι ερευνητές μπορούσαν να αξιολογήσουν πόσο “διάσπαρτη” ήταν η ξεκούραση και η δραστηριότητα μέσα σε μια 24ωρη περίοδο.
Τα άτομα που είχαν σύντομα διαστήματα δραστηριότητας και ανάπαυσης κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν αποδείξεις συσσώρευσης αμυλοειδούς στον εγκέφαλο τους. Αυτά τα ευρήματα στους ανθρώπους ενισχύθηκαν από την έρευνα σε ποντίκια.
Σε αυτή τη μελέτη, σε συνεργασία με την Geraldine J. Kress, PhD, βοηθό καθηγητή νευρολογίας, ο Musiek μελέτησε διαταραχές του κιρκαδιανού ρυθμού στα μοντέλα Alzheimer σε ποντίκια. Για να διαταράξει τους κιρκάδιους ρυθμούς των ζώων, η ομάδα των επιστημόνων ανέστειλε γονίδια που ελέγχουν τα κιρκάδια ρολόγια.
«Πάνω από δύο μήνες, οι ποντικοί εκείνοι που είχαν διαταραγμένους κιρκάδιους ρυθμούς, ανέπτυξαν σημαντικά περισσότερες πλάκες αμυλοειδούς από τους ποντικούς με φυσιολογικούς ρυθμούς», δήλωσε ο Musiek. «Τα ποντίκια είχαν επίσης αλλαγές στους φυσιολογικούς καθημερινούς ρυθμούς της πρωτεΐνης του αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.»
Είναι τα πρώτα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η διακοπή των κιρκάδιων ρυθμών μπορεί να επιταχύνει την εναπόθεση πλακών.
Τόσο ο Musiek όσο και ο Δρ. Ju δήλωσαν ότι είναι πολύ νωρίς για να απαντηθεί το ερώτημα σχετικά με το αν οι διαταραγμένοι κιρκάδιοι ρυθμοί θέτουν τα άτομα σε κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου Alzheimer ή αν οι αλλαγές που σχετίζονται με τη νόσο του Alzheimer στον εγκέφαλο διαταράσσουν τους κιρκάδιους ρυθμούς.
«Τουλάχιστον, αυτές οι διαταραχές στους κιρκάδιους ρυθμούς μπορεί να χρησιμεύσουν ως βίο-δείκτης για την προ κλινική διάγνωση της νόσου του Alzheimer», δήλωσε ο Δρ. Ju. «Θέλουμε να επαναφέρουμε αυτά τα θέματα στο μέλλον για να μάθουμε περισσότερα σχετικά με το αν τα προβλήματα του ύπνου και του κιρκάδιου ρυθμού οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο για τον Alzheimer ή αν οι αλλαγές του PEΤ εγκεφάλου της νόσου του Alzheimer προκαλούν προβλήματα στους κύκλους ύπνου-αφύπνισης και στους κιρκάδιους ρυθμούς».
References
* The research is published JAN.29 in the Journal JAMA Neurology
