Το υπερβολικό σωματικό λίπος αυξάνει τον κίνδυνο για 13 τύπους καρκίνου

 

Περιοδικό της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, Mάρτιος 2018

 

Διαιτητικοί παράγοντες έχουν θεωρηθεί ότι αντιπροσωπεύουν περίπου ένα 30% των περιστατικών εμφάνισης καρκίνου στις δυτικές χώρες. Οι επιπτώσεις των διατροφικών επιλογών στην εξάπλωση της εμφάνισης καρκίνου είναι μεγάλης σημασίας για τη δημόσια υγεία.

Όσον αφορά τα θρεπτικά συστατικά, οι διατροφικές επιλογές στη δύση χαρακτηρίζονται από επαρκή ή υπερβολική κατανάλωση ενέργειας, μαζί με υψηλή πρόσληψη πρωτεϊνης και λίπους, ενώ η πρόσληψη των πολύτιμων μικροθρεπτικών συστατικών χαρακτηρίζεται ανεπαρκής (με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται ανεπάρκεια βιταμινών ή ιχνοστοιχείων).

Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι, η παχυσαρκία σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για διάφορους τύπους καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου, του μετεμμηνοπαυσιακού μαστού, του νεφρού, του οισοφάγου, του παγκρέατος, της χοληδόχου κύστης, του ήπατος και της αιματολογικής κακοήθειας. Το Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας για τον Καρκίνο (WCRF) και το Αμερικανικό Ινστιτούτο για την Έρευνα για τον Καρκίνο (AICR) κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, η παχυσαρκία αποτελεί καθορισμένο παράγοντα κινδύνου για διάφορους καρκίνους. Επιπλέον, η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε χειρότερη έκβαση της θεραπείας, επιδείνωση της πρόγνωσης και αυξημένη θνητότητα που σχετίζεται με τον καρκίνο

Περίπου το ένα τρίτο των περιπτώσεων καρκίνου εκτιμάται ότι συνδέεται με διατροφικούς και άλλους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου. Ειδική αναφορά θα γίνει για τις περιπτώσεις εκείνων των περιστατικών που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως ο καρκίνος του μαστού, του παχέος εντέρου, των ωοθηκών, του ενδομήτριου, των νεφρών, της χοληδόχου κύστης, του οισοφάγου και του παγκρέατος.  

Σε αυτό το άρθρο που δημοσιεύθηκε σε ειδική θεματολογία του περιοδικού της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, οι ειδικοί στον τομέα της διατροφής και της διαιτολογίας, καθώς και άλλοι επαγγελματίες υγείας, εξετάσαν σε βάθος τη σχέση μεταξύ της διατροφής μεταξύ της παχυσαρκίας και της πρόληψης, αλλα και της θεραπείας και της επιβίωσης για μελλοντικές ερευνητικές προσπάθειες πρόληψης.  

Οι μελέτες που έχουν γίνει υποδηλώνουν έντονα ότι, η διατροφή συνδέεται με τον καρκίνο και ως εκ τούτου η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο πολλών τύπων καρκίνου καθώς και αρκετών χρόνιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη τύπου 2, των καρδιαγγειακών παθήσεων, της υπέρτασης και της χρόνιας φλεγμονής.  

Ο επιπολασμός της παχυσαρκίας έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 50 χρόνια.

Το 2016, μια έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο έδειξε ότι,

το υπερβολικό σωματικό λίπος αυξάνει τον κίνδυνο για 13 τύπους καρκίνου. 

Ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Steven Hursting, PhD, MPH, καθηγητής στο Τμήμα Διατροφής του Πανεπιστήμιου της Βόρειας Καρολίνας καθώς και οι συνεργάτες του, εξέτασαν τους πολλαπλούς μηχανισμούς που διέπουν τη σχέση παχυσαρκίας-καρκίνου.  Η λεπτομερής ανασκόπηση αξιολογεί επίσης τις διατροφικές παρεμβάσεις που εφαρμόζονται σε προ-κλινικές και κλινικές δοκιμές.   

Οι μεταβολικές διαταραχές οι οποίες σχετίζονται με την παχυσαρκία αναδεικνύονται ως οι κύριοι κινητήριοι παράγοντες του καρκίνου που σχετίζεται με την παχυσαρκία, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στη σηματοδότηση του αυξητικού παράγοντα, στη φλεγμονή και στην αγγειογένεση.  

Προ-κλινικές ενδείξεις υποδηλώνουν ότι, οι διατροφικές παρεμβάσεις, όπως είναι ο περιορισμός των θερμίδων, η διαλείπουσα νηστεία, η αποφυγή των επεξεργασμένων, έχουν τη δυνατότητα να αναστρέψουν μερικές από αυτές τις αρνητικές μεταβολές που σχετίζονται με την παχυσαρκία.

 
Μια ομάδα με επικεφαλής τον Guido Eibl, MD, από το Τμήμα Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του David Geffen στο UCLA, εξ ονόματος της Κοινοπραξίας για τη Μελέτη της Χρόνιας Παγκρεατίτιδας, του Διαβήτη και του Καρκίνου του παγκρέατος, εξετάζει τις τρέχουσες γνώσεις σχετικά με την παχυσαρκία και τον διαβήτη τύπου 2, ως παράγοντες κινδύνου για το παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα, έναν από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους.  

Αν και οι παράγοντες κινδύνου που προάγουν την ανάπτυξη του είναι γνωστοί για αρκετές δεκαετίες, οι υποκείμενοι μοριακοί μηχανισμοί και οι αλληλεπιδράσεις τους μόλις πρόσφατα άρχισαν να διερευνώνται. Το άρθρο αυτό υπογραμμίζει τους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη και εξέλιξη του, την αλληλεπίδρασή τους και τους μηχανισμούς τους, καθώς και τη σχέση με τη διατροφή, και περιγράφει τα κενά και τις ευκαιρίες έρευνας. Επιδημιολογικές μελέτες υψηλής ποιότητας συνδέουν την παχυσαρκία με αυξημένο κίνδυνο για παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα, ωστόσο υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα.  

Για παράδειγμα, τα ευεργετικά αποτελέσματα της μείωσης βάρους και η  βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη είναι γνωστά, αλλά ο ρόλος τους στη μείωση της συχνότητας του παγκρεατικού αδενοκαρκινώματος εξακολουθεί να είναι ουσιαστικά άγνωστος.  

Συνολικά, δεδομένης της υψηλής θνησιμότητας του και της αναμενόμενης αύξησης της παχυσαρκίας και του διαβήτη τις επόμενες δεκαετίες, πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να κατανοηθεί μηχανικά η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας, διαβήτη και παγκρεατικού αδενοκαρκινώματος.     

Η κατανάλωση διατροφής με μεγάλη ενεργειακή πυκνότητα έχει συσχετιστεί με την αύξηση βάρους στους ενήλικες.  

Η διατροφή με μεγάλη ενεργειακή πυκνότητα είναι ο λόγος κατανάλωσης ενέργειας (kilocalories ή kilojoules) ως προς το βάρος των τροφίμων (γραμμάρια) και αποτελεί μέτρο της ποιότητας της διατροφής.  

Οι καθηγητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνα παρουσιάζουν τα αποτελέσματα μιας έρευνας σχετικά με τη σχέση μεταξύ των βασικών διατροφών με μεγάλη ενεργειακή πυκνότητα και των σχετιζόμενων με την παχυσαρκία καρκίνων σε περισσότερες από 90.000 μετα-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες που συμμετείχαν στη μελέτη παρατήρησης.  

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, η διατροφή με μεγάλη ενεργειακή πυκνότητα συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο οποιουδήποτε καρκίνου που σχετίζεται με την παχυσαρκία.  

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο υψηλότερος κίνδυνος περιοριζόταν στις γυναίκες με φυσιολογικό ΔΜΣ.  

"Το αποδεδειγμένο αποτέλεσμα σε γυναίκες με φυσιολογικό βάρος σε σχέση με τον κίνδυνο για καρκίνους που σχετίζονται με την παχυσαρκία είναι καινοφανές και αντίθετο προς την υπόθεση μας", παρατήρησε ο Dr. Thomson.

 Αυτό το εύρημα δείχνει ότι, η διαχείριση βάρους από μόνη της μπορεί να μην προστατεύει από καρκίνους που σχετίζονται με την παχυσαρκία, αν οι γυναίκες προτιμούν ένα πρότυπο διατροφής ενδεικτικό υψηλής ενεργειακής πυκνότητας.  

Η διατροφή υψηλής ενεργειακής πυκνότητας είναι ένας τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου.  

Οι παρεμβάσεις στη διατροφή με στόχο την ενεργειακή πυκνότητα, καθώς και άλλες προληπτικές προσεγγίσεις για τον καρκίνο που σχετίζονται με τη διατροφή, δικαιολογούνται για τη μείωση της επιβάρυνσης από καρκίνο στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.   

 

Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία αυξάνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του οισοφάγου (αδενοκαρκίνωμα), του ενδομήτριου και των νεφρών. Το σωματικό βάρος θα πρέπει να ελέγχεται με σκοπό να διατηρείται ο ΔΜΣ (δείκτης μάζας σώματος) στο εύρος των 18,5 - 25 kg ανά m2. Ενώ συστήνεται η αποφυγή αύξησης βάρους κατά την ενηλικίωση. 

Επιπρόσθετα, η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση των καρκίνων της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα, του οισοφάγου και του ήπατος, καθώς και για καρκίνο του μαστού. Συγκεκριμμένα, η πρόσληψη αλκοόλης δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 2 μονάδες την ημέρα.

Φρούτα και τα λαχανικά μειώνουν τον κίνδυνο για καρκίνους της στοματικής κοιλότητας, του οισοφάγου, του στομάχου γι' αυτό και στις διατροφικές μας συνήθειες θα πρέπει να ενταχθούν τουλάχιστον 400gr λαχανικών και φρούτων ημερισίως!

Τα επεξεργασμένα τρόφιμα και το κόκκινο κρέας αυξάνουν πιθανώς τον κίνδυνο για παθήσεις του παχέος εντέρου και ως εκ τούτου η κατανάλωση αυτών των τροφών πρέπει να είναι μέτρια. Ακόμα, η υψηλή πρόσληψη αλατιού αυξάνει πιθανώς τον κίνδυνο για καρκίνο του στομάχου.

Τέλος, η σωματική δραστηριότητα, ο κύριος καθοριστικός παράγοντας της ενεργειακής δαπάνης, μειώνει τον κίνδυνο για
καρκίνο του παχέος εντέρου και πιθανώς μειώνει τον κίνδυνο και για καρκίνο του μαστού.

 

---

Πηγές

1. http://www.nutritioninsight.com/news/the-link-between-diet-and-cancer-nutrition-experts-explore-the-evidence.html

2. Obesity and cancer risk: evidence, mechanisms, and recommendations https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3476838/

3. Diet, obesity and cancer – is there a link? https://www.emeraldinsight.com/doi/abs/10.1108/00346650610652321

4. Diet, nutrition and the prevention of cancer http://www.who.int/nutrition/publications/public_health_nut6.pdf