Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα ωμέγα-3 καταπραΰνουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις

Περιοδικό Αυτοφαγία, Αύγουστος 2017

Ωμέγα-3 και Ευεργετικά Οφέλη

 

Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία παίρνουμε κατά κύριο λόγο μέσω της κατανάλωσης λιπαρών ψαριών, εδώ και πολύ καιρό θεωρούνται ότι είναι ευεργετικά για την υγεία μας. Πολλές είναι οι μελέτες που έχουν δείξει ότι η υψηλή πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο διαφόρων διαταραχών.

 

Επιπρόσθετα, αρκετές είναι οι κλινικές δοκιμές έχουν επίσης αποδείξει τα, ευεργετικά για την υγεία, αντιφλεγμονώδη αποτελέσματα σε ασθενείς που λαμβάνουν συμπληρώματα με ωμέγα-3.

 

Μάλιστα, μια πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Νορβηγίας, υποστηρίζει όλες τις μελέτες που έχουν προηγηθεί, ενώ έχει ανακαλύψει νέα ακόμη πιο χρήσιμα ευεργετικά αποτελέσματα από την συμπλήρωση του οργανισμού με ωμέγα-3, αλλά και πώς αυτά τα λιπαρά οξέα μπορούν να εμποδίσουν τις επιβλαβείς για τον οργανισμό φλεγμονώδεις αντιδράσεις.

 

Παρά τις πολυάριθμες δημοσιευμένες κλινικές μελέτες, εξακολουθούμε να μην καταλαβαίνουμε πλήρως το πώς τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα επηρεάζουν τα κύτταρα μας, αλλά και ούτε αν αυτό διαφέρει από άτομο σε άτομο, ή μεταξύ υγιών και ασθενών ατόμων, ούτε αν ο μηχανισμός δράσης ποικίλλει σε διαφορετικούς ιστούς και κύτταρα.

Γι’ αυτό που μπορούμε να είμαστε σίγουροι όμως, είναι ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να εμποδίσουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις.

 

Φλεγμονώδεις αντιδράσεις και Μακροφάγα Κύτταρα

Γενικά, οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις είναι πολύ σημαντικές για την καταπολέμηση των διαφόρων λοιμώξεων, αλλά μπορεί να γίνουν επιβλαβείς εάν ενεργοποιηθούν πολύ έντονα ή από την απουσία βακτηρίων και ιών, όπως συμβαίνει στα αυτοάνοσα νοσήματα και στις μεταμοσχεύσεις οργάνων.

Τα μακροφάγα, τα οποία είναι κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ζουν σε όλους τους ιστούς και τα όργανα, διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο συντονισμό των φλεγμονωδών αντιδράσεων που συμβαίνουν στο σώμα και παρακολουθούν όλα όσα συμβαίνουν στους ιστούς μας.

Οι πληροφορίες που δέχονται τα μακροφάγα από τους διάφορους αισθητήρες ή υποδοχείς που βρίσκονται στην επιφάνεια τους, οδηγούν στην έκκριση ορμονικών ουσιών που με τη σειρά τους ελέγχουν όλα τα μέρη των φλεγμονωδών αντιδράσεων.

Πότε μια φλεγμονή θεωρείται επιβλαβής;

Είναι γνωστό ότι τα μακροφάγα μπορούν να είναι περισσότερο ή λιγότερο ισχυρά όσον αφορά την ενεργοποίηση των φλεγμονωδών αντιδράσεων. Οι λεγόμενες «αποστειρωμένες φλεγμονώδεις αντιδράσεις», είναι καταστάσεις που συμβαίνουν στα αυτοάνοσα νοσήματα και συχνά θεωρούνται άμεσα επιβλαβείς για την υγεία.

Η ικανότητα των μακροφάγων να διεγείρουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις εξαρτάται από τις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό του.

 

Η διαδικασία της αυτοφαγίας και η σημασία της για την υγεία;

Η «αυτοφαγία» (που στην ουσία σημαίνει "αυτο-κατανάλωση") είναι μία από τις διεργασίες που γίνονται εντός των μακροφάγων και είναι υψίστης σημασίας επειδή συντελεί στη συμπεριφορά του, δηλαδή για το αν ένα μακροφάγο είναι ήρεμο ή υπερκινητικό.

 

Η αυτοφαγία είναι μια βασική διαδικασία για την υποβάθμιση των δυσλειτουργικών ή περιττών πρωτεϊνών και άλλων συστατικών εντός των κυττάρων μας.

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι: «Τα τελευταία χρόνια μάθαμε πολλά για τη σημασία της διαδικασίας της αυτοφαγίας». Το βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας / Ιατρικής το 2016, δόθηκε στον Yoshinori Ohsumi για την ανακάλυψη των βασικών γονιδίων που ελέγχουν την αυτοφαγία.

Πρόκειται για μια διαδικασία που δεν σταματάει ποτέ και συμβαίνει σε κάθε κύτταρο του σώματος, ενώ αυξάνεται αν τα κύτταρα «λιμοκτονούν» ή «τραυματίζονται».

 

Συμπερασματικά, οι ερευνητές κατέληξαν στο γεγονός ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να εμποδίσουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις αυξάνοντας την αυτοφαγία στα μακροφάγα. Αυτό το αποτέλεσμα είναι ικανό να μεταβάλει τον μετασχηματισμό των σήματων που λαμβάνουν τα μακροφάγα κύτταρα και ως εκ τούτου, να συντελέσει στην καταστολή της ενεργοποίησης των φλεγμονωδών αντιδράσεων.

 

Οι ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία από την συμπλήρωση του οργανισμού με ωμέγα-3

 

Μελετώντας μακροφάγα που απομονώθηκαν από ποντίκια και ανθρώπους, διαπιστώσαμε ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ενεργοποιούν την αυτοφαγία και επηρεάζουν συγκεκριμένα ορισμένες πρωτεΐνες που μετασχηματίζουν τα σήματα από το περιβάλλον.  Επιπλέον, διαπιστώσαμε ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μετρίασαν πολλούς φλεγμονώδεις μηχανισμούς εντός των μακροφάγων, αλλά κυρίως μείωσαν αυτό που είναι γνωστό ως απόκριση ιντερφερόνης τύπου 1.  Ακόμη, ο παράγοντας CXCL-10, τον οποίο  εκκρίνουν τα μακροφάγα ως μέρος αυτής της απόκρισης ιντερφερόνης, ακολουθώντας πολλούς τύπους ερεθισμάτων, ήταν σαφέστερα μειωμένος μετά την προσθήκη ωμέγα-3 στα κύτταρα.  Στη συνέχεια εξετάσαμε δείγματα αίματος από μια κλινική μελέτη σε ασθενείς με καρδιακή μεταμόσχευση, απ’ όπου προέκυψε ότι τα συμπληρώματα ωμέγα-3 βελτίωσαν την κλινική τους κατάσταση. Σε περιπτώσεις σαν αυτές, διαπιστώσαμε ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μείωσαν τα επίπεδα του CXCL-10.  Αυτό σημαίνει ότι, η αυτοφαγία μεταβάλλεται στα μακροφάγα σε απόκριση των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, αναστέλλοντας την έκκριση των φλεγμονωδών παραγόντων που ανήκουν στην απόκριση ιντερφερόνης, με το CXCL-10 να δείχνει την καθαρότερη μείωση. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό Autophagy.   Τα ευρήματα αυτά αποδεικνύουν ότι, η συμπλήρωση του οργανισμού με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι ιδιαίτερα ευεργετική σε ασθενείς που βιώνουν καταστάσεις οι οποίες οδηγούνται ή επιδεινώνονται από μια ισχυρή απόκριση ιντερφερόνης και το CXCL-10.     Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα καταπολεμούν τη φλεγμονή μέσω κανναβινοειδώνΠεριοδικό Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, Ιούλιος 2017 (Παν/μιο Ιλινοις) Οι χημικές ενώσεις που ονομάζονται κανναβινοειδή εντοπίζονται στη μαριχουάνα και επίσης παράγονται φυσιολογικά στο σώμα από τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Ένα πολύ γνωστό κανναβινοειδές στη μαριχουάνα, η τετραϋδροκανναβινόλη, είναι υπεύθυνη για ορισμένα ευφορικά αποτελέσματά της, αλλά έχει και αντιφλεγμονώδη οφέλη.  Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει τη σειρά χημικών αντιδράσεων που μετατρέπουν τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα σε κανναβινοειδή που έχουν αντιφλεγμονώδη οφέλη - αλλά χωρίς το ψυχοτρόπο αποτέλεσμα . Τα ευρήματα δημοσιεύονται στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών.  Τα τρόφιμα όπως το κρέας, τα αυγά, τα ψάρια και τα καρύδια περιέχουν ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα, τα οποία το σώμα μετατρέπεται σε ενδοκανναβινοειδή - κανναβινοειδή που παράγει φυσικά το σώμα, δήλωσε ο Aditi Das, καθηγητής συγκριτικών βιοεπιστημών και βιοχημείας του Πανεπιστημίου του Ιλλινόις , ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης.  Τα κανναβινοειδή στη μαριχουάνα και τα ενδοκανναβινοειδή που παράγονται στο σώμα μπορούν να υποστηρίξουν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος και ως εκ τούτου είναι ελκυστικοί στόχοι για την ανάπτυξη αντιφλεγμονωδών θεραπευτικών, είπε.  Το 1964, ο ισραηλινός χημικός Raphael Mechoulam ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε και απομονώθηκε THC από τη μαριχουάνα. Για να δοκιμάσει αν είχε βρει την ένωση που παράγει ευφορία, δοσμένο σε φέτες κέικ με 10 χιλιοστόγραμμα καθαρού THC και τις έδωσε σε πρόθυμους φίλους σε ένα πάρτι.  Οι αντιδράσεις τους, από το ασταμάτητο γέλιο, μέχρι το λήθαργο, μέχρι την ομιλία, επιβεβαίωσαν ότι η THC ήταν ένα ψυχοτρόπο κανναβινοειδές.  Μόλις το 1992 οι ερευνητές ανακάλυψαν ενδοκαναβινοειδή που παράγονται φυσιολογικά στο σώμα. Έκτοτε, έχουν εντοπιστεί αρκετά άλλα ενδοκανναβινοειδή, αλλά δεν έχουν όλες γνωστές λειτουργίες.   Τα κανναβινοειδή συνδέονται με δύο τύπους υποδοχέων κανναβινοειδών στο σώμα - ένα που βρίσκεται κυρίως στο νευρικό σύστημα και ένα στο ανοσοποιητικό σύστημα, δήλωσε ο Das.   "Ορισμένα κανναβινοειδή, όπως το THC στη μαριχουάνα ή τα ενδοκανναβινοειδή, μπορούν να δεσμευτούν σε αυτούς τους υποδοχείς και να προκαλέσουν αντιφλεγμονώδη και δράση εναντια στον πόνο", ανέφερε.   "Η ομάδα μας ανακάλυψε μια ενζυματική πορεία που μετατρέπει τα ενδοκανναβινοειδή που προέρχονται από τα ωμέγα-3 σε πιο ισχυρά αντιφλεγμονώδη μόρια που συνδέονται κυρίως με τους υποδοχείς που βρίσκονται στο ανοσοποιητικό σύστημα", δήλωσε ο Das.  "Αυτό το εύρημα δείχνει πώς τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να παράγουν μερικές από τις ίδιες ιατρικές ιδιότητες με τη μαριχουάνα, αλλά χωρίς το ψυχοτρόπο αποτέλεσμα".     

Πηγές

Jennifer Mildenberger, Ida Johansson, Ismail Sergin, Eli Kjøbli, Jan Kristian Damås, Babak Razani, Trude Helen Flo, Geir Bjørkøy. N-3 PUFAs induce inflammatory tolerance by formation of KEAP1-containing SQSTM1/p62-bodies and activation of NFE2L2. Autophagy, 2017; 00 DOI: 10.1080/15548627.2017.1345411  https://www.sciencedaily.com/releases/2017/08/170823093831.htm

-

Daniel R. McDougle, Josephine E. Watson, Amr A. Abdeen, Reheman Adili, Megan P. Caputo, John E. Krapf, Rodney W. Johnson, Kristopher A. Kilian, Michael Holinstat, Aditi Das. Anti-inflammatory ω-3 endocannabinoid epoxides. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2017; 201610325 DOI: 10.1073/pnas.1610325114 https://www.sciencedaily.com/releases/2017/07/170718142909.htm