Τα οφέλη του ύπνου στην υγεία της καρδιάς!
Ύπνος και Καρδιαγγειακή Υγεία
Ο ύπνος, γενικά θεωρείται ευρέως ότι, είναι μια διαδικασία αναζωογόνησης και αποκατάστασης για ολόκληρο τον οργανισμό!
Χαρακτηρίζεται όμως από την πολύπλοκη δραστηριότητα των αυτόνομων καρδιαγγειακών μηχανισμών, αλλά και από σχετικές αλλαγές της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού.
Έχει διαπιστωθεί ότι, το καρδιαγγειακό σύστημα παρουσιάζει διαφορετικές ρυθμίσεις, ανάλογες με τον κάθε κύκλο της διαδικασίας του ύπνου.
Κατά τη διάρκεια της μη-REM φάσης, η αρτηριακή πίεση και ο καρδιακός ρυθμός τείνουν να μειώνονται, ενώ η φαση REM χαρακτηριζεται απο περιόδους σχετικής υπέρτασης και ταχυκαρδίας.
Όσον αφορά την αυτόνομη διαμόρφωση των μηχανισμών του καρδιαγγειακού συστήματος:
• η μη-REM φάση του ύπνου χαρακτηρίζεται από πνευμονογαστρική επικράτηση,
• ενώ η REM φάση, χαρακτηρίζεται από μια σχετική αύξηση της δραστηριότητας του συμπαθητικού, που καταδεικνύεται από την αυξημένη συμπαθητική εκροή για τα μυϊκά τοιχώματα των αγγείων.
Παράγοντες που επηρεάζουν την διάρκεια του Ποιοτικού Ύπνου
Η επαρκής ποσότητα του ύπνου των βραδέων κυμάτων μπορεί να επηρεαστεί από έναν αριθμό παραγόντων.
⇒ Κάθε κατάσταση που διαταράσσει τον νυχτερινό ύπνο (για παράδειγμα, το δυνατό ροχαλητό, η άπνοια στον ύπνο ή το σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών) μπορεί να μειώσει την διάρκεια της φάσης των βραδέων κυμάτων.
⇒ Οι γυναίκες αναφέρουν χαμηλότερη ποιότητα ύπνου σε σχέση με τους άνδρες.
⇒ Ακόμη, η ηλικία μπορεί να έχει μια αρνητική επίδραση, αφού όσο μεγαλώνουμε η διάρκεια του βαθέως ύπνου μειώνεται.
Αρτηριακή Πίεση & Καρδιακές Παθήσεις
Επιστημονικά Δεδομένα
Προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει τις χρόνιες διαταραχές του ύπνου με μεγαλύτερους κινδύνους καρδιακών παθήσεων και με την παχυσαρκία, ακόμα και με μειωμένη διάρκεια ζωής.
Μια νέα μελέτη, δημοσιευμένη από το επιστημονικό περιοδικό Hypertension, καταλήγει στην διαπίστωση ότι η ποιότητα του νυχτερινού ύπνου είναι αυτή που μπορεί να προκαλέσει τον κίνδυνο για αρτηριακή πίεση και όχι τόσο η «ποσότητα».
Ο στόχος της μελέτης αυτής, που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Harvard Medical School, ήταν να εξετάσει συγκεκριμένα τα στάδια των βραδέων κυμάτων του ύπνου, τα οποία αντιπροσωπεύουν τις βαθύτερες ώρες του ύπνου, δηλαδή το φυσιολογικό και ποιοτικό ύπνο. Αυτά τα στάδια βραδέων κυμάτων αποτελούνται περίπου από 90 έως 120 λεπτά.
Για τη μελέτη της επίδρασης του βαθέως ύπνου στην υγεία, οι επιστήμονες παρακολούθησαν 784 υγιείς άνδρες, οι οποίοι κατά την έναρξη της έρευνας δεν παρουσίαζαν κανένα συμπτώμα υψηλής πίεσης του αίματος. Κατά τη διάρκεια της μελέτης που διηρκησε 3,5 έτη, οι άνδρες έπρεπε να ελέγχουν την αρτηριακή τους πίεση σε διάφορες χρονικές στιγμές, αλλά και κατά τη διαρκεια του ύπνου των βραδέων κυμάτων. Για να επιτευχθεί αυτό, παρακολουθούνταν στο σπίτι από μια μηχανή. Με αυτόν τον τρόπο οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, όσοι πέρασαν το λιγότερο χρόνο στη φαση των βραδέων κυμάτων ή αλλιώς του βαθέως ύπνου, είχαν τις περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν αρτηριακή πίεση.
Για μια νύχτα «φυσιολογικού ύπνου» απαιτείται ένα περίπου 25% του συνολικού ύπνου, να αποτελείται από την φάση βραδέων κυμάτων.
Τα δεδομένα τις μελέτης αυτής όμως έδειξαν ότι, αυτοί που βρίσκονταν σε υψηλά επίπεδα κινδύνου για εμφάνιση υπέρτασης, ήταν εκείνοι που κατάφεραν να απολαύσουν «βαθύ ύπνο» για όχι περισσότερο από ένα 4% του συνολικού τους ύπνου κάθε βράδυ. Επιπρόσθετα, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι άνδρες αυτοί είχαν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν και άπνοια κατά τη διάρκεια του ύπνου.
H Susan Redline, MD, MPH, Καθηγήτρια Ιατρικής Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και Ιατρός στο Τμήμα Διαταραχών Ύπνου και Κιρκάδιου Ρυθμών και η συγγραφέας της μελέτης αυτής, δήλωσε ότι αν και τη μελέτη ακολούθησαν μόνο οι άνδρες, πιστεύει ότι τα ίδια αποτελέσματα θα ισχύουν και για τις γυναίκες που αποτυγχάνουν να εχουν εναν αρκετά βαθύ ύπνο.
Κατά τη διάρκεια των βραδέων κυμάτων ύπνου, η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου και ο καρδιακός ρυθμός ενός ατόμου επιβραδύνεται, το ίδιο γίνεται με τα επίπεδα της αδρεναλίνης και την αρτηριακή πίεση.
Η αρτηριακή πίεση του μέσου ατόμου πέφτει περίπου 10 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου κατά τη διάρκεια του λήθαργου, αυτή η «βουτιά» συμβαίνει κάθε φορά που κάποιος βρίσκεται στην κατάσταση του βαθύ ύπνου. Αυτή η νυχτερινή πτώση της αρτηριακής πίεσης είναι "καλό πράγμα", δήλωσε η Susan Redline.
Όταν η αρτηριακή πίεση δεν πέφτει το βράδυ, μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νόσων.
Ακόμη, η Susan Redline έχει δηλώσει ότι, «Στις περιπτώσεις που αυτή η νυχτερινή βουτιά δεν συμβαίνει, τότε επηρεάζονται άμεσα τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης κατά την διάρκεια της ημέρας. Αυτό συμβαίνει γιατί, οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την ρύθμιση του ύπνου, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με εκείνες τις περιοχές του εγκεφάλου που απελευθερώνουν ορμόνες και άλλους μεσολαβητές που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση. Όταν αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου δεν εισέρχονται στην κατάσταση των βραδέων κυμάτων κατά την διάρκεια του νυχτερινού ύπνου, τότε μπορούν να παρέμβουν στέλνοντας διάφορα σήματα στον εγκέφαλο ικανά να επηρεάσουν την αρτηριακή πίεση καθ΄ όλη την διάρκεια της ημέρας.»
Ερευνητές πρόσφατα ανακαλύψαν ότι τα άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση παρουσιάζουν ουσιαστικές ανατομικές διαταραχές στα βιολογικά ρολόγια τους. Το εύρημα αυτό ανοίγει την πόρτα για μια νέα προσέγγιση σχετικά με τη θεραπεία της υπέρτασης.
Μια διαφορετική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Ολλανδικό Ινστιτούτο Νευροεπιστημών (Netherlands Institute for Neuroscience) απέδειξε ότι, το βιολογικό ρολόι αποτελεί ένα μηχανισμό, ο οποίος εμπλέκεται στην μείωση της αρτηριακής πίεσης. Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέφεραν επίσης ότι, όσοι είχαν κακή ποιότητα ύπνου, παρουσίαζαν διπλάσιες πιθανότητες να έχουν ανθεκτική υπέρταση. Ως εκ τούτου οι ερευνητές κατέληξαν ότι, η βελτίωση του ύπνου για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, ακόμη και της ανθεκτικής υπέρτασης.
Η αρτηριακή πίεση θεωρείται ανθεκτική, μόνο εάν κάποιος λαμβάνει τρία ή και περισσότερα φάρμακα για την πίεση του αίματος και παρόλα αυτά εξακολουθούν οι τιμές να είναι υψηλότερες από 140/90 mmHg.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση, είχαν περισσότερες πιθανότητες να βιώνουν διαταραχές ύπνου. Ενώ η κακή ποιότητα ύπνου σε ασθενείς με υψηλή αρτηριακή πίεση, μπορεί να οδηγήσει σε ανθεκτική υπέρταση.
Ο ρόλος της Μελατονίνης
Η επίδραση της μελατονίνης στην ημερήσια ρύθμιση της πιέσεως μπορεί να εξηγηθεί από τα αποτελέσματά της στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα.
Κατά τη διάρκεια της μη-REM φασης του ύπνου, η πιεση μειώνεται συνήθως λόγω της μειωμένης δραστηριότητας του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και της αμοιβαίας αύξησης του παρασυμπαθητικού τόνου. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε μείωση της καρδιακής παροχής και της περιφερικής αντιστασης.
Οι ασθενείς με ένα προφίλ μη-βαθέως ύπνου παρουσίαζαν εξασθενημένη χαλάρωση του καρδιαγγειακού με αλλαγμένη την ισορροπία συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού, με αποτελέσματα τη μειωμένη νυκτερινή καταστολή του συμπαθητικού και διατήρηση του τόνου των αδρενεργικών υποδοχέων κατά την διάρκεια του υπνου.
Μπορεί ακόμη να έχει άμεση επίδραση στις περιφερικές αρτηρίες, προκαλώντας αγγειοδιαστολή και μείωση της πίεσης, δεδομένου ότι υποδοχείς μελατονίνης έχουν βρεθεί στις αρτηρίες και κυρίως στο κεντρικό νευρικό σύστημα, στην υπόφυση, αλλά και στο εγκεφαλικό αγγειακό σύστημα. Έξω από το κεντρικό νευρικό σύστημα, η δέσμευση μελατονίνης έχει καταδειχθεί σε ιστούς, συμπεριλαμβανομένων των στεφανιαίων.
