Τι είναι τα Ωμέγα 3 Λιπαρά Οξέα;

Τα πολυακόρεστα, μακράς αλύσου, Ωμέγα 3 είναι απαραίτητα λιπαρά οξέα τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των κυτταρικών μεμβρανών σε ολόκληρο το σώμα, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν σημαντικά και τη λειτουργία των υποδοχέων αυτών των μεμβρανών.

Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι των Ωμέγα 3 λιπαρών οξέων είναι δυο, τα EPA ή αλλιώς εικοσαπεντεανοϊκό οξύ και τα DHA ή αλλιώς εικοσιδυαεξαενοϊκό οξύ. Μάλιστα, τα DHA αποτελούν βασικό συστατικό όλων των κυτταρικών μεμβρανών και βρίσκονται σε αφθονία στον εγκέφαλο και στον αμφιβληστροειδή.

Τα EPA και DHA θεωρούνται από πολλούς ερευνητές ευεργετικά για την πρόληψη, αλλά και την αντιμετώπιση πολλών προβλημάτων υγείας που απασχολούν το σύγχρονο άνθρωπο.

Η σημερινή βιομηχανοποιημένη διατροφή, η οποία βασίζεται κυρίως σε φυτικά έλαια, παρουσιάζει ανεπάρκεια σε Ωμέγα 3, ενώ είναι πλούσια σε Ωμέγα 6 και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται διαταραχή στην ισορροπία μεταξύ τους.

Η ανισορροπία αυτή αποδιοργανώνει τον οργανισμό επειδή εμποδίζει τα Ωμέγα 3 να ασκήσουν τις ευεργετικές τους επιδράσεις και κατά συνέπεια αποτελεί πρόδρομο για διάφορες ασθένειες.

 

 

Τα ευεργετικά οφέλη για την υγεία προέρχονται από την κατανάλωση Ωμέγα 3 λιπαρών οξέων.

Χιλιάδες ιατρικές μελέτες έχουν αποδείξει τον ευεργετικό ρόλο τους στην φυσιολογική λειτουργία της καρδιάς, του εγκεφάλου και των ματιών.

Ακόμη, συμμετέχουν στις φλεγμονώδης διαδικασίες ρυθμίζοντας τη φλεγμονή, επειδή διαμορφώνουν την έκφραση των γονιδίων που σχετίζονται με αυτή. Στη ουσία τα Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, μειώνουν τις κυτοκίνες και το μονοπάτι NF-κB που προάγουν τη φλεγμονή και αυξάνουν την έκφραση της MGST1 πρωτεΐνης που εντοπίζεται στο ενδοπλασματικό δίκτυο και στην εξωτερική μιτοχονδριακή μεμβράνη και εμπλέκεται στην πρόληψη της φλεγμονής, επειδή προστατεύει από το οξειδωτικό στρες.

Τα Ωμέγα 3 έχουν την ιδιότητα να μειώνουν τα τριγλυκερίδια και να ευνοούν την καλή κυκλοφορία του αίματος, αναστέλλοντας την ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων από προϊόντα της λιποξυγονάσης.

 

Η σχέση μεταξύ των Ωμέγα 3 και της φυσιολογικής λειτουργίας του εγκεφάλου

Περίπου το 70% του εγκέφαλου αποτελείται από λίπη, ένα μεγάλο μέρος του οποίο είναι τα Ωμέγα 3! Ονομάζονται τροφή του εγκεφάλου και είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και τη φυσιολογική λειτουργία του. Συγκεκριμένα, τα DHA αποτελούν απαραίτητο συστατικό του εγκεφάλου και των ματιών.

Είναι τόσο απαραίτητα ώστε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το σώμα τροφοδοτεί το έμβρυο με τα DHA της μητέρας και στη συνέχεια διατηρεί αυξημένα τα επίπεδα τους, ακόμη και στο μητρικό γάλα. Η  ποσότητα των DHA στον εγκέφαλο αυξάνεται κατά 30 φορές μεταξύ των πρώτων 24 εβδομάδων και των 2 ετών ζωής. Ωστόσο, τα περισσότερα παιδιά δεν προσλαμβάνουν αρκετά DHA από τη διατροφή τους.

Επιστημονικές μελέτες υποδεικνύον μια άμεση σχέση μεταξύ των χαμηλών επιπέδων DHA και της κακής μάθησης και συμπεριφοράς.

Συγκεκριμένα η μελέτη Dolab που έγινε το 2012 διαπίστωσε ότι τα DHA είναι ένας ασφαλής τρόπος για τη βελτίωση της μνήμης και της συμπεριφοράς σε υγιή, αλλά με χαμηλές σχολικές επιδόσεις παιδιά.

Επίσης, μια προηγούμενη μελέτη, από τους ίδιους ερευνητές που έγινε αυτή τη φορά στο Durham, διαπίστωσε ότι η αύξηση των επιπέδων σε Ωμέγα 3, σε παιδιά μεταξύ 5 και 12 ετών, βελτίωσε σημαντικά την ανάγνωση, την ορθογραφία και τη συμπεριφορά τους σε διάστημα τριών μηνών.

 

 

Ο ρόλος των EPA και DHA στην υγεία της καρδιάς

Η συμπληρωματική χορήγηση Ωμέγα 3 λιπαρών οξέων μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.

Είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μειώνουν τη φλεγμονή, η οποία μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία και να οδηγήσει σε καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια.

Ακόμη, έχουν την ιδιότητα να μειώσουν τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και να ελαττώσουν τα τριγλυκερίδια και μπορούν να αναστείλουν την συσσώρευση πλάκας εντός των αρτηριών.

Μπορούν να ενσωματωθούν στη διπλοστοιβάδα των φωσφολιπιδίων των κυτταρικών μεμβρανών και να επηρεάσουν τη ρευστότητα και τη σηματοδότηση των μεμβρανών. Διαμορφώνουν τη λειτουργία των διαύλων των ιόντων της μεμβράνης, όπως είναι τα κανάλια νατρίου και ασβεστίου τύπου L και με αυτό τον τρόπο μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο του ακανόνιστου καρδιακού ρυθμού (αρρυθμίες), αλλά και να λειτουργήσουν προληπτικά.

Επιπλέον, τα Ωμέγα 3 εμποδίζουν τη μετατροπή του αραχιδονικού οξέος σε προ-φλεγμονώδη εικοσανοειδή, λειτουργώντας ως εναλλακτικό υπόστρωμα για την κυκλοοξυγονάση ή τη λιποξυγονάση, που έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή λιγότερων ισχυρών παραπροϊόντων.

Τέλος, οι ενζυματικά οξυγονωμένοι μεταβολίτες που προέρχονται από τα Ωμέγα 3, πρόσφατα αναγνωρίστηκαν ως αντιφλεγμονώδης μεσολαβητές (ρεσολβίνες, λιποξίνες κ.λ.π.) οι οποίοι συμβάλλουν στις ευεργετικές επιδράσεις που αποδίδονται στα Ωμέγα 3 αναφορικά με τη καρδιαγγειακή υγεία.

 

Ο πολύτιμος ρόλος των Ωμέγα 3 στην υγεία των ματιών

Τα τελευταία χρόνια η ανακάλυψη της νευροπροτεκτίνης D1 (NPD1) ήρθε να αναδείξει τον πολύτιμο ρόλο των Ωμέγα 3 και στην υγεία των ματιών!

Η νευροπροτεκτίνη είναι ένας αγγελιοφόρος λιπιδίων που παράγεται, ανάλογα με τη ζήτηση, από τα DHA κάθε φορά που διακυβεύεται η επιβίωση των κυττάρων.

Συντίθεται από τα αμφιβληστροειδικά χρωστικοφόρα επιθηλιακά κύτταρα, προάγοντας την ομοιόσταση των φωτοϋποδοχέων – χρωστικοφόρων επιθηλιακών κυττάρων μέσω της διαμόρφωσης των μονοπατιών πολλαπλών σηματοδοτών.

Η σύνθεσή της νευροπροτεκτίνης εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα των DHA σε ορισμένες ομάδες φωσφολιπιδίων.

Τα DHA που λαμβάνονται από τα συμπληρώματα Ωμέγα 3, μεταβολίζονται στο ήπαρ και στη συνέχεια αποστέλλονται στον αμφιβληστροειδή και αλλού. Μόλις ενσωματωθούν στη μεμβράνη των φωσφολιπιδίων, διοχετεύονται στα χρωστικοφόρα επιθηλιακά κύτταρα. Τα DHA μπορούν να ανακυκλωθούν πίσω στους φωτοϋποδοχείς για επαναχρησιμοποίηση, ελέγχοντας το πρόβλημα και διατηρώντας έτσι τα επίπεδα των DHA.

Οι φωτοϋποδοχείς και τα χρωστικοφόρα επιθηλιακά κύτταρα βρίσκονται σε ένα μέρος του οφθαλμού που εκτίθεται συνεχώς στο περιβάλλον και κατά συνέπεια σε δυνητικά προ-οξειδωτικές συνθήκες.

Επιπρόσθετα, οι φωτοϋποδοχείς και οι κυτταρικές μεμβράνες του εγκεφάλου, ο δεύτερος πλουσιότερος ιστός σε DHA, μπορούν να απελευθερώσουν ένα σήμα που προκαλεί την έκκριση εμπλουτισμένων με DHA φωσφολιπιδίων από το ήπαρ, κάθε φορά που παρουσιάζεται ανάγκη.

Η βιογένεση των φωτοϋποδοχέων, καθώς και η συναπτογένεση κατά τη διάρκεια της μεταγεννητικής ανάπτυξης, συσσωρεύουν ενεργά τα DHA. Κατά συνέπεια, η ανάγκη για παροχή δομικών στοιχείων από DHA για τους φωτοϋποδοχείς μπορεί να είναι μια πρώιμη βιολογική απόκριση επισκευής!

Συνεπώς, όταν υπάρχει μειωμένη παροχή DHA στους φωτοϋποδοχείς, μπορούν να προκληθούν επιζήμιες αλλαγές στη λειτουργία τους. Μάλιστα, οι συστημικές αλλοιώσεις στην παροχή DHA στον αμφιβληστροειδή είναι αυτές που εμπλέκονται στις εκφυλίσεις του.

 

 

Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ιχθυελαίων

Τα οφέλη των Ωμέγα 3 λιπαρών οξέων είναι πολλά, όμως λόγω της ιδιαίτερης φύσης τους και της ιδιότητας τους να αποτελούν δομικά συστατικά των κυτταρικών μεμβρανών, είναι σημαντικό να πληρούνται κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά.  

Η ποιότητα των ιχθυελαίων καθορίζεται από την περιεκτικότητα τους σε Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, τις τυχών μίξεις, την σταθερότητα, αλλά και από την προστασία τους.

Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ιχθυελαίων καθορίζονται από το πρόγραμμα αξιολόγησης ιχθυελαίων IFOS (International Fish Oil Standards).

Το IFOS είναι το μοναδικό πρόγραμμα ελέγχου και πιστοποίησης για τα ιχθυέλαια παγκοσμίως, το οποίο καθορίζει τα υψηλότερα πρότυπα για την καθαρότητα, τη δύναμη και τη φρεσκάδα των ιχθυελαίων. Ελέγχει τα προϊόντα ιχθυελαίων ανά αριθμό παρτίδας, με σκοπό να πιστοποιήσει ότι περιέχουν την ποσότητα των δραστικών συστατικών που αναγράφονται στην ετικέτα του προϊόντος.

Η Doctors Formulas είναι η πρώτη Ελληνική εταιρεία που πιστοποιήθηκε από το πρόγραμμα IFOS ορίζοντας το σημείο αναφοράς για την ποιότητα των ιχθυελαίων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, αλλά και συμμετέχοντας με αυτό τον τρόπο στην ελίτ των παγκόσμια πιστοποιημένων εταιρειών.

Στις μέρες μας, η βιομηχανική δραστηριότητα έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία περιβαλλοντικών ρύπων, δηλαδή επιβλαβών χημικών ουσιών, που εισέρχονται στο οικοσύστημα. Αυτές οι ενώσεις συσσωρεύονται στο λιπώδη ιστό των ψαριών, με αποτέλεσμα τα έλαια που προέρχονται από αυτούς τους ιστούς μπορεί να περιέχουν περίσσεια συγκεντρώσεων μολυσματικών ουσιών.

Οι μολυσματικές ουσίες που ανιχνεύονται σε δείγματα ιχθυελαίων συνήθως περιλαμβάνουν βαρέα μέταλλα (π.χ. υδράργυρο, μόλυβδο, αρσενικό, κάδμιο), διοξίνες, φουράνια και διοξίνες παρόμοιες με τα PCB (πολυχλωριωμένα διφαινύλια). Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι οι μολυσματικές ουσίες από βρώσιμες θαλάσσιες πηγές, μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία.

Το IFOS είναι το μοναδικό πρόγραμμα που εξετάζει τα προϊόντα ιχθυελαίων ανά αριθμό παρτίδας για να εξασφαλίσει ότι δεν περιέχουν επιβλαβή επίπεδα ρύπων. Επιπρόσθετα, ελέγχει και τα επίπεδα της ραδιενέργειας, λόγω των παγκόσμια αυξημένων ανησυχιών μετα από διάφορα πυρηνικά ατυχήματα (π.χ. Φουκοσίμα).

Η σταθερότητα είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας, γιατί καθορίζει το πόσο γρήγορα και εύκολα ένα προϊόν θα αποδομηθεί υπό κανονικές συνθήκες αποθήκευσης. Τα συστατικά που είναι επιρρεπή σε αποδόμηση, όπως είναι τα ιχθυέλαια, μπορούν γρήγορα να υποστούν αλλοιώσεις εάν το προϊόν δεν έχει διαμορφωθεί κατάλληλα με την σωστή επεξεργασία κατά την παρασκευή του ή εάν δεν έχει αποθηκευτεί στις κατάλληλες συνθήκες.

Τα ιχθυέλαια είναι επιρρεπή στην οξείδωση επειδή αποτελούνται κυρίως από λίπη. Συγκεκριμένα, όταν εκτίθενται στο οξυγόνο της ατμόσφαιρας, την υγρασία ή την υψηλή θερμοκρασία, τότε τα μόρια τους αρχίζουν να οξειδώνονται.

Ο μόνος τρόπος που μπορεί ένα ιχθυέλαιο να πιστοποιηθεί για την ποιότητα, την καθαρότητα και σταθερότητα του, είναι να δοκιμασθεί από τα πρότυπα του IFOS για υπεροξείδια, ανισιδίνη και ολική οξείδωση. Μόνο μετρώντας αυτούς τους παράγοντες μπορεί να πιστοποιηθεί ένα προϊόν ιχθυελαίου ότι είναι ασφαλές να καταναλωθεί.

Κάθε παρτίδα ιχθυελαίων της Doctor’s Formulas είναι πιστοποιημένη και απονέμεται για την καθαρότητα και την ποιότητα της, η διάκριση των 5 αστέρων από το πρόγραμμα IFOS.